Hoe denkt Putin? – Klaas Dijkhoff

Verhelderende lesssen van de Kremlin-fluisteraar

Hoe denkt Vladimir Putin?

Het is me het weekend wel… De Wagner-groep, het huurlingenleger dat Putin de nodige successen heeft bezorgd in zijn oorlog tegen Oekraïne, keert zich tegen hem.

Althans, Wagner-baas Prigozjin dirigeerde zijn troepen in een opmars richting Moskou om 200 kilometer voor de stadsgrenzen weer om te keren. Even laten zien waar hij toe in staat is. “Nobody fucks with Prigozjin.” Zelfs Putin niet.

Zo’n theatrale daad past perfect in de Russische politiek, het is een grootse gok zonder garanties, een spel dat kan uitmonden in komedie, tragedie of parodie. Een emotionele wending die de wereld op z’n minst voor een dag in vervoering brengt. Die zaterdag 24 juni over de hele wereld gewone mensen weer eens liet praten over een en hetzelfde onderwerp. Politiek als theater, sterke mannen in de hoofdrol, het volk als figuranten. TV en internet als perfecte brengers van een schouwspel waarin fictie en realiteit zo innig verweven raken dat ze aan het einde zelf niet meer weten wie wie is.

Welkom in de radicale variant van performance politics.
Welkom in de compromisloze versie van ultiem populisme.
Welkom in het type politiek waar Putin een grootmeester in is en types als Trump en Erdogan ambitieuze nastrevers.

Welkom in een wereld die totaal anders is dan de onze… toch?

Technocratie vs. Populisme

Het lijkt simpel: Nederland is een democratie en Rusland een autocratie. Dat zijn totaal verschillende politieke systemen en die ontmoeten elkaar niet. Ik vrees dat het zo simpel niet is. De mechanismen die een autocratie sterk houden, zien we ook in democratieën terug. Met name in het populisme. Als je die mechanismen beter snapt, snap je ook waarom populisten zo snel succes kunnen hebben en vooral waarom andere partijen vol afgrijzen en ongeloof blijven doen wat ze altijd deden tot ze ineens op een dag alles verloren blijken te hebben.