Hoe denkt Putin?

Posted on 25/06/202310/12/2025 by Klaas Dijkhoff

Hoe denkt Vladimir Putin?

Verhelderende lesssen van de Kremlin-fluisteraar

Het is me het weekend wel… De Wagner-groep, het huurlingenleger dat Putin de nodige successen heeft bezorgd in zijn oorlog tegen Oekraïne, keert zich tegen hem.

Althans, Wagner-baas Prigozjin dirigeerde zijn troepen in een opmars richting Moskou om 200 kilometer voor de stadsgrenzen weer om te keren. Even laten zien waar hij toe in staat is. “Nobody fucks with Prigozjin.” Zelfs Putin niet.

Zo’n theatrale daad past perfect in de Russische politiek, het is een grootse gok zonder garanties, een spel dat kan uitmonden in komedie, tragedie of parodie. Een emotionele wending die de wereld op z’n minst voor een dag in vervoering brengt. Die zaterdag 24 juni over de hele wereld gewone mensen weer eens liet praten over een en hetzelfde onderwerp. Politiek als theater, sterke mannen in de hoofdrol, het volk als figuranten. TV en internet als perfecte brengers van een schouwspel waarin fictie en realiteit zo innig verweven raken dat ze aan het einde zelf niet meer weten wie wie is.

Welkom in de radicale variant van performance politics.
Welkom in de compromisloze versie van ultiem populisme.
Welkom in het type politiek waar Putin een grootmeester in is en types als Trump en Erdogan ambitieuze nastrevers.

Welkom in een wereld die totaal anders is dan de onze… toch?

Technocratie vs. Populisme

Het lijkt simpel: Nederland is een democratie en Rusland een autocratie. Dat zijn totaal verschillende politieke systemen en die ontmoeten elkaar niet. Ik vrees dat het zo simpel niet is. De mechanismen die een autocratie sterk houden, zien we ook in democratieën terug. Met name in het populisme. Als je die mechanismen beter snapt, snap je ook waarom populisten zo snel succes kunnen hebben en vooral waarom andere partijen vol afgrijzen en ongeloof blijven doen wat ze altijd deden tot ze ineens op een dag alles verloren blijken te hebben.

Val Allemaal Maar Kapodcast!

Posted on 25/06/202310/12/2025 by Klaas Dijkhoff

Val Allemaal Maar Kapodcast!

Björn van der Doelen en Joris Heynen

Bij SUE & The Alchemists, het bedrijf waar ik trotse mede-eigenaar van ben, is muziek de belangrijkste bijzaak. Daarom hebben we, naast onze eigen podcast ‘Wat gebeurt er eigenlijk in je hoofd?’, nog iets moois en speciaals.

Eén van de favoriete podcasts van mij en Bas Erlings was de ‘Val Allemaal Maar Kapodcast’ waarin de Parel van het Brabant/muzikant/voetbalcultheld Björn van der Doelen en muziekjournalist Joris Heynen samen een uur lang uitgelaten, uitgesproken en bevlogen babbelen over één band (terwijl ze ondertussen flink doordrinken). Helaas viel de “Val allemaal maar Kapodcast” stil. Er kwamen geen nieuwe afleveringen online en de oude verdwenen.

Dat is zonde, dus we haalden Björn en Joris over om de oude afleveringen bij SUE & The Alchemists op Spotify te plaatsen.
En… tromgeroffel… weer nieuwe afleveringen op te gaan nemen!

De eerste drie nieuwe afleveringen van “Val allemaal maar Kapodcast” zijn nu te beluisteren. Tip: start met de meest recente, die over de Soundtrack van The Big Lebowski. Mix jezelf een White Russian en geniet!

AI Petitie

Posted on 25/06/202310/12/2025 by Klaas Dijkhoff

AI Petitie

Ik tekende eigenlijk nooit petities. Want toen ik nog politicus was, was ik ook vaak de ontvanger van petities. Beetje raar om een petitie aan jezelf te ondertekenen.

Maar dat is nu anders, dus sloot ik me aan bij deze AI petitie.
Ook omdat Mark Thiessen me ervan overtuigde natuurlijk, dus een kleine shoutout naar zijn Nieuwe Vrije Eeuw is wel op z’n plaats.

De actie kreeg veel aandacht en er ontstond een levendige discussie tussen ondertekenaars en mensen die de petitie ‘net niet’ ondertekenden. Wat iedereen deelde waren de zorgen op korte termijn: hoe verandert AI ons leven en onze sociale verhoudingen? Wat doet het met ons brein en onze kinderen?

Het twistpunt bleek de vraag of je aandacht moet besteden aan ‘doemscenario’s’. Sommigen vinden dat een reeële angst: dat AI de boel overneemt en ons mensen onderwerpt of uitroeit. Anderen zien er een slimme truc in van de AI-lobby zelf: laat mensen focussen op de sci-fi zorgen van de verre toekomst zodat ze niet letten op de zorgen die morgen al relevant zijn.

Ik vond dat een interessante discussie. Mede omdat de weinige opmerkingen die ik bij eerdere concepten had, juist gingen om het minder dik aanzetten van die ‘we worden allemaal slaven’-risico’s.

We hoeven de planeet niet te redden!

Posted on 04/06/202310/12/2025 by Klaas Dijkhoff

We hoeven de planeet niet te redden!

De kracht van framing in het klimaatdebat

Frame 1: Red de planeet!

Ik heb er lang over nagedacht, me verdiept in de huidige stand van de wetenschap en de voor- en nadelen tegen elkaar afgewogen. Mijn conclusie: we hoeven de planeet niet te redden. De planeet redt zichzelf wel. Of we nu anderhalve graag opwarmen, twee graden, drie of vier: de planeet zal er niet door vergaan.

Of wij mensen er nog op kunnen leven? Dat is een hele andere vraag. Om onszelf te redden zullen we flink aan de bak moeten en de opwarming afremmen in tempo en beperken in eindresultaat. Maar hoe krijg je mensen daarin mee?

Frame 2: ‘Klimaatverandering is door de mens veroorzaakt, dus de mens moet het oplossen.’

Hoeveel jaar hebben we al energie besteed aan de vraag of en zoja, in hoeverre, de opwarming van de aarde door de mens wordt veroorzaakt?

Een succesvol patroon dat klimaatscepsis of niets doen in de hand werkt: iemand trekt het in twijfel en als naïeve lemmingen springen de goedbedoelende in het feitenravijn om aan te tonen dat de menselijke invloed wel degelijk aanwezig en cruciaal is. Als er dan van de honderd rapporten er een paar in twijfel te trekken zijn, kunnen de sceptici weer twijfel zaaien en maatregelen vertragen.

Van beide ‘frames’ is een klein stukje hier weergegeven. Het hele artikel staat op Substack, waar Klaas je ook meeneemt in een alternatief frame, Podimo – wekelijkse podcast met Dijkhoff en Segers- en Should TATA stay or should they go?

True Pricing bij de Appie

Posted on 22/04/202310/12/2025 by Klaas Dijkhoff

True Pricing bij de Appie

Gratis bestaat niet

Als ik jou iets gratis geef (zoals een proeflidmaatschap op de betaalde variant van mijn substack), dan moet voor wat je krijgt net zo hard gewerkt worden als wanneer je ervoor betaalt.

Je kunt wel iets gratis krijgen doordat een ander de kosten op zich neemt. Zo lang die ander dat vrijwillig doet, is dat prima. Heel aardig zelfs. Als iemand daartoe gedwongen wordt, is het foute boel. Daar zijn gelukkig wetten voor om ons daartegen te beschermen. Verbod op slavernij, verbod op kinderarbeid, verplicht minimumloon etc.
Maar wat nou als degene die het betaalt het niet doorheeft? Of zelfs nog geboren moet worden?

Hoe brengen we sociale kosten in rekening? Hoe brengen we schade aan onze leefomgeving in rekening? Hoe betalen we nu voor de onzekerheden en risico’s van ons handelen?

Op die vragen probeert ’true pricing’ een antwoord te geven. Je rekent “verborgen kosten” toe aan een product of activiteit en brengt die dan in rekening. Niet een vast % BTW op alles, maar betalen naar schade en impact. Het lijkt me technisch heel ingewikkeld om het echt in te voeren. Maar elk jaar zie ik nieuwe oplossingen op m’n telefoon verschijnen voor dingen die tot voor kort technisch heel ingewikkeld waren, dus waarom zou dit niet kunnen?

Albert Heijn is een proef gestart om mensen bekend te laten worden met true pricing.

Het hele artikel staat op Substack. Benieuwd?

AI-angst

Posted on 22/04/202310/12/2025 by Klaas Dijkhoff

AI-angst

De intelligentie is kunstmatig, de angst is echt

Wat moeten we met AI?
Ik zal heel eerlijk zijn: ik weet het niet.
Het overkomt me niet vaak, maar ik kom nu niet verder dan dat ik het fascinerend en eng tegelijk vind.

Het gaat nu ook allemaal sneller dan ons brein kan bijhouden. De meningen over AI zijn amper bij te houden, laat staan de ontwikkeling in AI zelf.

Aan de ene kant de nerds die ons voorspellen welke geweldige dingen allemaal mogelijk worden als AI doorbreekt. Aan de andere kant koortsdromen over samenwerkende AI-robots die zich tegen hun schepper keren en de mensheid tot slaaf maken of vernietigen.

Lachen met AI

De media die zich op de massa richt houdt zich ondertussen vooral bezig met ‘geinige AI-dingen’. Een pophit, een nieuw Oasis-album waar de ‘zanger’ enthousiast over is, algoritmische parfum, een winnaar die zijn prijs teruggeeft omdat zijn foto AI-gegenereerd bleek en een AI-Vermeer die in het Mauritshuis op de plek van het origineel mag hangen.

Superlollig allemaal. Ondertussen ook walgelijke AI-uitglijders zoals een ‘interview’ met Michael Schumacher in de categorie ‘lachen met verlamden’ en een Snapchat AI-vriendje dat beweert een mens te zijn en echte fysieke afspraakjes maakt met jonge tieners.

Wil je verder lezen? Het hele artikel staat op Substack.

Onbetaalbare ballen

Posted on 09/04/202310/12/2025 by Klaas Dijkhoff

Onbetaalbare ballen

Hoe een vleesbelasting ons niet veel minder vlees laat eten

Pasen, voor de één het feest van Christus’ verrijzenis, voor de andere een pelgrimstocht naar de meubelboulevard. Gegeten wordt er in elk geval doorgaans veel. Daarom beschrijf ik deze week onze band met vlees. Waarom leidt de beleidsarmoede van altijd maar financiële prikkels niet tot de beoogde gedragsverandering: minder vlees eten. Na dat artikel beschrijf ik voor de betalende Substack abonnees waarom ‘grote debatten’ in de Tweede Kamer bijna altijd tegenvallen, zoals ook deze week weer.

Het advies: eet minder vlees

Een paar weken geleden was er weer eens een rapport met een inventarisatie van wat we zouden kunnen doen om klimaatdoelen te halen.

‘Minder vlees eten’ staat daar altijd in.

Rationeel gezien een logisch advies.
Het is behoorlijk inefficiënt om eerst plantaardige voedingsstoffen in een dier te stoppen en dan daarna dat dier op te eten. Het is ook niet heel goed voor het klimaat. Het is wel heel lekker, dat dan weer wel.

Het artikel is verder te lezen op Substack. Benieuwd?

Hoe nu verder, deel 3

Posted on 25/03/202310/12/2025 by Klaas Dijkhoff

Hoe nu verder, deel 3

Jullie vragen nav de stukken over D66 en de BBB.

En een poging tot antwoord.

Vorige week schreef ik in twee delen over partijen die in mijn ogen een sleutelrol hebben na de verkiezingsuitslag van vorige week. Een artikel over BBB en eentje over D66.

Op die artikelen zijn veel reacties, vragen en opmerkingen gekomen, waarvoor dank!
Vandaag doe ik een poging veel van die vragen te beantwoorden.
Een deel van dit artikel is alleen beschikbaar voor betalende substack abonnees.

Wat vind je van de verkenners die BBB heeft aangesteld?

Slimme zet. Het is natuurlijk deels uit gebrek aan alternatief: je kunt ook geen BBB’ers met bestuurlijke ervaring kiezen. Die zijn er nog niet.
Door te kiezen van mensen van verschillende partijen of partijloos, met verschillende bestuurlijke achtergronden, van verschillenden naamsbekendheid, komt vooral het signaal over dat BBB voortvarend en adequaat in alle provincies iemand bereid heeft gevonden.

Toen vier jaar geleden Forum met een vergelijkbaar probleem zat, duurde het lang, werd het per provincie een (media-) event en leek het soms meer om de partij waar de verkenner lid van was te stangen dan om aan een coalitie te bouwen.

Caroline van der Plas drinkt echt geen havermelk, eerder karnemelk!

Tsja, ik snap dat havermelk inmiddels identiteitspolitiek is, maar het slaat natuurlijk nergens op. Havermelk lijkt mij een eerlijk boerenproduct, van een boer die met zorg zijn haver teelt waar wij vervolgens in allerlei verschillende varianten van kunnen genieten.

Benieuwd naar de rest van dit artikel? Lees verder op Substack.

Aan de BBBak

Posted on 19/03/202310/12/2025 by Klaas Dijkhoff

Aan de BBBak

Gaat BBB nu Bouwen of Blokkeren?

Gisteren beschreef ik de sleutelrol die D66 in mijn ogen heeft na de verkiezingsuitslag van deze week. Dat stuk kun je hier lezen.
Vandaag ga ik in op de andere partij met een sleutelrol: BBB.
Later deze week zal ik ingaan op de meest gestelde vragen en opmerkingen die ik van jullie via mail en social media heb ontvangen.

Aan de BBBak

Na de overwinningsroes moeten Caroline van der Plas en haar mensen flink aan de BBBak. Ze hebben, als grootste partij, in alle provincies nu het initiatief om een nieuw coalitie te bouwen.

Daarnaast hebben ze een belangrijke keuze als grootste partij in de Eerste Kamer: blokkeermacht of constructieve macht? Blokkeren of Bouwen?
Ga je plannen van het kabinet aanpassen in ruil voor je steun? Doe je water bij de wijn en sluit je compromissen? Maak je mensen trots op het bijbuigen van plannen en accepteer je daarmee dat je ook mensen teleurstelt? Want politiek is ook het rechtvaardig verdelen van teleurstelling.

Benieuwd naar de rest van Klaas zijn mening? Lees verder op Substack.

Gaat D66 nu ‘Nieuw Leiderschap’ waarmaken?

Posted on 18/03/202310/12/2025 by Klaas Dijkhoff

Gaat D66 nu 'Nieuw Leiderschap' waarmaken?

Kan D66 na de zege van BBB genoeg empathie opbrengen om draagvlak te herstellen?

Zo, die kwam ff binnen zeg.

In alle provincies werd BBB de grootste partij. Ze haalden stemmen in dorpen en steden, van boerenerven tot portiekflats. Complimenten en felicitaties aan Caroline van der Plas en het team achter haar en BBB. Hier is ook gewoon goed campagne gevoerd en goed aangevoeld waar de zorgen, frustraties en hoop van mensen op dit moment zitten.

Vlaggen

Fijn ook dat de vlaggen weer rechtgehangen kunnen worden. Hopelijk is dat een symbolische start van meer eensgezindheid en minder verdeeldheid.

Het symbool van de boerenzakdoek en het feit dat boeren zich lieten horen, daar heb ik nooit problemen mee gehad. Het trekkergeweld en vooral de omgekeerde vlag wekten bij mij wel enorme weerstand op. Ik heb daar geen goede rationele verklaring voor, je zou kunnen denken ‘een stuk stof op z’n kop’, maak je niet druk. Maar in mij wekte het boosheid op elke keer als ik zo’n vlag op z’n kop zag hangen.

Wil je verder lezen? Klaas is enthousiast Substacker. Lees daar verder…